مختصری از بغداد
بغداد یکی از معروفترین شهرهای اسلامی و برای سالیان بسیار طولانی مرکز علمی جهان و پایتخت عباسیان بوده است .دقت و نگاه به این شهر بسیار عبرت آموز است
بزرگان و عالمان مدفون در بغداد
نايبان چهارگانه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف)
عثمان بن سعيد عمري وي از نايبان چهارگانه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است . عثمان بن سعيد عمري اسدي ، معروف به سلمان ، مكني به ابوعمرو ، اولين نايب خاص حضرت بود . قبر وي در شهر بغداد ، سمت رصافه ، نزديكي دجله قسمت غرب بازار ميدان ( سوق الميدان ) در مسجدي به نام خودش واقع است . اين بنا كه در 1348 ق بازسازي شده داراي حرم و صحن وسيعي است و زائران زيادي دارد .
محمد بن عثمان ( ف 305 ق ) ابو جعفر محمد بن عثمان بن سعيد ، معروف به شيخ خلاني ، دومين نايب حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است . وي پس از وفات پدر به نيابت آن حضرت در آمد و 48 سال سفارت ايشان را برعهده داشت . مقبره محمد بن عثمان در قسمت رصافه ( شرق دجله ) در محله اي به نام شيخ خلاني در خيابان جمهوري است كه در وسط شهر بغداد قرار دارد
مزار او ضريح ، گنبد و بقعه با شكوهي دارد كه مناره اي كاشي كاري شده و مسجدي در كنار آن واقع است . اين بنا در 1329 ق تجديد شده است .
حسين بن روح نوبختي سومين نايب حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) است كه قبرش در بازار شورجه بغداد واقع است .
علي بن محمد سمري ( ف 329 ق ) قبر ابو الحسن علي از نايبان چهارگانه و آخرين نماينده ايشان ، در رصافه بغداد و غرب مدرسه مستنصريه ، داخل بازار كماليات قرار دارد . مرقد او داراي صحن و مسجد و مناره است و شيعيان زيادي از نقاط مختلف آن جا مي آيند .
قبور عالمان و فقيهان
شيخ يعقوب كليني قبر محمد بن يعقوب كليني ، از عالمان و محدثان بزرگ شيعه در قرن سوم هجري و صاحب كتاب معروف اصول كافي ، در نزديكي مرقد چهارمين نايب حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) ، يعني علي بن محمد سمري ، قرار دارد .
ابوحنيفه قبر ابوحنيفه ، پيشواي فرقه حنفيه و شاگرد امام صادق ( عليه السلام ) ، در مسجدي به نام امام اعظم و در قريه اي به نام معظم در آن سوي دجله مقابل كاظمين قرار دارد . در ده معظم عمدتاً اهل سنت سكونت دارند و پادشاهان عثماني هديه ها و شمع دان هاي طلا و نقره برفراز ضريح او نصب كرده اند . بناي مقبره ابو حنيفه قلعه آجري شامل چهار برج و دروازه است كه در داخل آن مسجد و تكيه اي ساخته شده و ضريح ابو حنيفه وسط آن مسجد قرار دارد . اين ضريح نقره اي به دستور سلطان مراد پادشاه عثماني ساخته شد . در جوار قبر او دانشكده علوم ديني اهل تسنن واقع است . در نزديكي قبر او ، در همين محله ، ابوبكر شبلي و حسين بن منصور حلاج را به خاك سپرده اند
احمد بن حنبل احمد بن حنبل مؤسس فرقه حنبلي و از محدثان برجسته اهل سنت در قرن دوم هجري است . قبر او در نزديكي رصافه بغداد قرار دارد و زيارت گاه مردم بغداد در زمان هاي گذشته بود ؛ دوراني كه بيشتر مردم بغداد به مذهب اهل سنت بودند و حرمت فراواني براي آن قائل مي شدند
ابوبكر شبلي او يكي از بزرگان متصوفه بود كه نزديك قبر ابن حنبل به خاك سپرده شده است . شايان ذكراست كساني چون بشرحافي ، داوودطايي و ابوالقاسم جنيد ، از تابعان و زاهدان ، در نزديكي قبر او دفن شده اند. قبر معروف كرخي نيز در محله باب البصره قرار دارد
شيخ عبد القادر گيلاني ( ف 560 ق) وي از مشايخ صوفيه بود و لقب قدس اعظم داشت . قبرش در رصافه واقع شده و بقعه كوچك و ضريحي از نقره دارد . زائران او بيشتر از كشورهاي هند و افغانستان هستند. اين بقعه توسط سلطان مراد عثماني تعمير و بازسازي شده و حياط ، صحن و گنبد بزرگي دارد
ابن ابي الحديدابن ابي الحديد شارح برجسته و معروف نهج البلاغه نيز در رصافه دفن شده است شيخ شهاب الدين سهروردي آرامگاه سهروردي ، از فلاسفه بزرگ شيعه و معروف به شيخ اشراق ، در بغداد است سلطان سليمان و سلطان احمد ، از پادشاهان عثماني ، بقعه بزرگي براي او ساختند و مسجدي در كنار او برپا كردند . گفتني است قبر سهروردي در سوريه و در شهر حلب است و براي قبر وي در بغداد سند معتبري در دست نيست.